2015年6月25日木曜日

母なるふるさと(24)



Zordun sabirning tarix romani «ana yurt». 

 
70ページ冒頭)
 -- shéng dubendin yaponmu qorqqudek.
 「日本も盛督弁(とくべん)を怖がるぐらいだ。
körmidingmu, bizning iligha yapon kelmidi.
気づかなかったのか、おれたちのイリに日本は来れなかっただろ。」
 -- ni-ni bayliringni xa’in qilip zindangha tashlighan shéng duben ala baytilingdin qorqattimu?
 「非常に多くの金持ちたちを裏切り者だと言って監獄に放り込んだ盛督弁はアラ・バイタルを怖がっていたか?」
 -- nezerxan ghojam kelsidi!
 「ネゼルハン・ゴジャ〔http://uyghur.cocolog-nifty.com/blog/2015/09/post-8d89.html参照〕が現れたなら!
 -- hékimbeg ghojammu tétiydu, muxterbay achiqalamdikintang?
 「ヘキムベグ・ゴジャも同じだ、ムフテルバイが連れて来ることができただろうか?」
 -- achiqmay! – dédi mira «qazi» hawada qollirini pulanglitip, -- shahliq bégim ghojamning yanchilirini bashquralmay qalsila muxterbayning dadisi rehmiti osman hajimgha yalwuratti.
 「連れて来るさ!〔反語〕」とミラ「法官」が空で両手を振って言った「シャフリック・ベグはゴジャの農奴を管理できなかったときはムフテルバイの父の故(こ)オスマン・ハジに頼んでいた。
murap hajim, osman hajimlarning dadiliri xalzatxan ghojamlar bilen dost iken,
ムラップ・ハジ、オスマン・ハジの父親たちはハルザット・ゴジャたちと友達だったそうだ、
yetmish-seksen yil ilgiri seksen üch yüz bégilik yerning déhqanliri qozghilip abdurusulbegning péshini tutup xanning sépiligha hujum qilghandimu, bizning hajimlarning dadiliri kala dégenni dokurtup apirip soyup, un dégenni töge-tögilep toshup ghazatchilarni baqqaniken, sadir qangruqnimu nechche qétim körüptiken.
7~80年前に百戸長83人の土地の農民たちが立ち上がってアブドゥルシュル・ベグに率(ひき)いられてハン〔王〕の城壁を襲撃したときも、おれたちのハジたちの父親たちは牛に拍車をかけて連れて行って殺して、小麦粉をラクダに積んで運んで聖戦士たちを世話したそうだ、鼻声のサディル〔sadir palwan (1798 - 1871) グルジャのタランチの英雄〕も何回か見たそうだ。


elaxan sultan mushu qishlaqtam, mazarlargha kelgendimu bizning hajilirimizni yoqlighaniken!
エラハン・スルタン〔1864年のイリ農民反乱のリーダー〕がこのキシラクタム(に行って)、墓地にお参りしたときもおれたちのハジたちを訪(たず)ねたそうだ!…
 «qazi» déhqanlar chüshenmeydighan til bilen sözligen bu sözlirini téximu tesleshtürüsh üchün:
 「法官」はこの話を非常に難しくするために農民たちが分からない言葉で話した:
 -- molla shewket axunumdin «pejmurde bolghan qur’anni qandaq qilish lazim?» dep sorighan toqilek shangyo bilen bizning osman hajimken.
 「モッラー・シェウケット・アフンに『傷んだクルアーンをどうすべきか?』と聞いたのはトキレク郷約とおれたちのオスマン・ハジだった。
molla shewket axunum: «undaq qur’anni taghargha sélip deryagha tashliwetkülük» dégende, «mana emise özliri pejmurde bolghan qur’an» dep axunumni ili deryasigha tashlighanda, tagharning bir béshini tutqanmu osman hajim öziken -- dégendek tarixiy weqelerni qoshup qoydi.
モッラー・シェウケット・アフンが『そんなクルアーンは袋に入れて川に捨ててしまいたいものだ』と言ったら『それならあなた様も傷んだクルアーンのようなものだ』と言ってアフンをイリ川に投げたとき、袋の一端を持ったのもオスマン・ハジ自身だった。」
 -- way keldi! – dep warqiridi meschit ögzisige chiqiwalghan keyme taz, topa chiray korek juwiliq bireylen, -- atliqlar kéliwatidu, ene, eski tamdin chiqti!
 「おい来たぞ!」と礼拝所の屋根に登っていた頭全体が白癬(はくせん)で、汚れた顔の、ひび割(わ)れたジュワ〔裏毛側の上着〕を着た人が叫んだ「馬に乗ったやつらが来ている、ほら、古い壁から現れた!」
 déhqanlar opur-topur bolushti.
 農民たちは慌てふためいた。
oynaqlap turidighan toruq at min’gen abdumer mingbégi bilen kök at min’gen süri yaman biri, ulargha egiship chaparmen, yüz béshi, ellikbéshilar, bashlirigha töpe, shepke kiyishken atliqlar mehellige kirip kélishti.
速歩で歩き続ける栗毛馬に乗ったアブドゥメル千戸長と青毛馬に乗った怖い人が一人、彼らに率いられて伝令、百戸長、五十戸長たち、頭に丸帽子、つば付き帽子をかぶった馬に乗った人々がマハッラに入って来た。
 köpchilik orunliridin turushup meschit témigha yölinip, qollirini qowushturup turushti.
 みんなが席から立ち上がって礼拝所の壁にもたれて、両手を組んでいた。
atliqlar toxtashti.
馬に乗った人々は止まった。
qara saqal, qush burun, töpisini chökürüp kiyiwalghan mingbégi qamcha destisi bilen égerge tayinip turup:
黒いあごひげ、わし鼻、丸帽子を深くかぶった千戸長は鞭(むち)の柄(え)と鞍(くら)で体を支えて:
 -- niyaz bégim tünügünki ishtin nahayiti xapa boldi! -- dédi yénidiki söser tumaq, kök perije kiyip boynigha kök sergazdin «sharpa» oriwalghan, sarghuch saqal, qangsharliq, közliri sürlük, boyi égiz, qatangghur ademni körsitip, -- muxter öyide barmu?
 「ニヤズ・ベグは昨日のことに非常に腹を立てた!」と傍らのテンの毛皮帽子、青いペルジェ〔長い上着〕を着て、首に青いセルゲズ〔捺染布(なせんふ)〕の「スカーフ」を巻いた、薄黄色のあごひげ、高い鼻、両目が陰険で、背は高く、痩せた人を指差して言った「ムフテルは家にいるか?」
 -- yoq, sheherge ketti!
 「いいえ、町に行きました!」
 -- xep! – dédi héliqi sürlük adem achchiq bilen, -- anglap qoyush xalayiq, kimdekim gedenkeshlik qilip bizge yanidiken, uni baghlaymiz, asimiz, solaymiz, urimiz!
 「ふん!」とその陰険な人は怒って言った「みんな聞け、だれであろうと意地を張っておれたちに逆らったら、そいつを縛りあげる、吊るす、閉じ込める、殴る!」
 ular güpürliship jenubqa yürüp kétishti.
 彼らは蹄の音を立てて南の方に行ってしまった。
 bir quzghun meschit aldidiki qéri qariyaghachning shéxigha qonup qaqildidi.
 一羽のワタリガラスが礼拝所の前の高いニレの木の枝に止まって鳴いた。
uning üni bayiqi ademning awazini eslitetti.
その声は今の人の声を思わせた。
 -- ala baytal dégen shu! – dedi mira «qazi» démi ichige chüshüp ketken ademlerge bayiqi «sürlük» ademni tonushturup, -- bilidighini shu: baghlaymiz, asimiz, solaymiz, urimizla!
 「アラ・バイタルというのはあいつが!」とミラ「法官」が意気消沈(いきしょうちん)してしまった人々に、たった今の「陰険な」人を紹介して言った「あいつが知っているのは縛りあげる、吊るす、閉じ込める、殴るだけだ!」
 -- muxterbay bolghan bolsa qandaq qilaridikin?
 「ムフテルバイがいたら、どうしていただろう?qil-ar(推量)-(i)-di-kin(強調疑問)
 -- baghlaydu-de, qara, muxterbay démestin «muxter» déginini uning.
 「縛るさ、ほら、彼をムフテルバイと呼ばないで「ムフテル」と呼んだだろ。
 -- muxterbay uningdin qorqmaydu jumu! bolghan bolsa «way qashqaliq!» deytti-de!
 「ムフテルバイは彼を恐れないよきっと!いたら『おい、カシカリック!』って言っていたさ!」
 -- déyelemda?
 「言えるかな?」
 -- démeychu!
 「言うだろ!」-meychu=修辞的否定=反語
 bu mehellining xojayini, béyi, himayichisi muxterbay ularning neziride hemmidin bilimlik, hemmidin chong, hemmidin küchlük idi.
 このマハッラの主人、金持ち、庇護者であるムフテルバイは彼らの目には最も博識で、最も大物で、最も力強かった。
 -- ziyekni néme qiliwettikin?
 「ズィエクをどうしてしまったんだろう?」
 -- baghlap ambargha solap qoyuptek!
 「縛って倉庫に閉じ込めてしまったらしい!」
 -- kéchilep sheherge ekétiptek!
 「夜を徹して町に連れ去ったらしい!」
 -- way bichare!
 「ああ、かわいそうに!」
 -- «halwini hékim yeydu, tayaqni yétim (yeydu)» dégen shu.
 「『ハルワは権勢のある人が食べ、げんこつは孤児が食らう』(注)ということだ、これは。」
 -- denni eysa hajilar tökmisunu, solaqqa ziyek chüshsun!
 「年貢をエイサ・ハジたちが納めなかったら、監獄にズィエクが入ってしまった!」
 bu chaghda muxterbay qarigir at üstide xiyal bilen kelmekte idi.
 この時ムフテルバイはカリギル馬の上で考え込みながら向かっていた。
 u tünügün kechqurun sheherge yétip kirdi.
 彼は昨日の夕方町に入って来た。
qaradöng meschitining peshtiqida üni bom chiqidighan mezin namazshamgha ezan éytiwatqan chagh idi.
カラドン〔黒い丘の意〕礼拝所の尖塔(せんとう)に太い声のメズィン(=祈祷時刻告知係)が夕暮れの礼拝のアザンを唱えている頃だった。
u meschitning udulidiki hoylidin béshigha chaqqan selle orap aldirap chiqip kéliwatqan ottura boy ademni kördi-de, attin sekrep chüshüp salam berdi:
彼は礼拝所の反対側の中庭から頭に小さなターバンを巻いて急いで出て来た中背(ちゅうぜ)の人を見て、馬から飛び降りてあいさつした:
 -- essalamu’eleykum, téyipzat xelpitim!
 「あなたに平安あれ、テイプザット先生!」
 -- he, muxterbaymu siz, salamet turdingizmu?
 「はい、ムフテルバイさんだね、元気かね?」
 téyipzat isimlik bu tétik, qara saqal adem ghuljining qazikalan xelpiti muta’ali xelpitimning eng yéqin muriti, bilimi we exlaqi bilen tonulghan dangliq adimi idi.
 テイプザットという名のこの元気で、黒いあごひげの人はグルジャの大法官の教師のムタアリ先生の最も親しい弟子(でし)で、知識と道徳で知られた有名人だ。
u ghojam bilenmu yéqin ötetti.
彼はゴジャと仲が良かった。
 -- ghojam bilen körüshkili bolarmikin xelpitim, -- dédi muxterbay xelpitimning qolini ching tutup.
 「ゴジャに会うことができますか、先生」と言ってムフテルバイは先生の手を強く握った。
 -- néme, birer köngülsizlikke yoluqtunglarmu néme?
 「なんだ、何か厄介(やっかい)なことに巻き込まれたのか?」
 -- ashu ala baytal dégenning zulumi! – dédi muxterbay ghezipini yoshurmastin warqirap, -- kün bermeydighan boldighu u qashqaliq!
 「あのアラ・バイタルというやつの迫害です!」とムフタルバイは怒りを隠さないで大声で、「人を苦しめたいんだろう、あのカシカリックは!」
 -- hay, hay munu qaradönglüklerning tolisi shu he, muxterbay, bu mehellini geyjang baqidu dégenni anglimighanmu?
 「おいおい、このカラドン人たちのほとんどが同じだ、ムフテルバイ、このマハッラを街長(がいちょう)〔漢語語彙〕が見張ってるということを知らないのか?
he, mundaq deng, ghojam bügün etigen rozi tembür, hesen tembürlerni élip liqqide ikki xadik adem bilen ara’östengge qasim mirabningkige chaygha mangdi.
ああ、そういえば、ゴジャは今朝ロズィ・タンブール、ヘセン・タンブールたちを連れて2台の馬車一杯の人とアラオステン(の町)のカシム・ミラブを訪ねて行った
mirabning töt tash tügmini mangghan chéghi, shuning xushalliqi oxshaydu.
ミラブの4つの水車が動き出して、そのお祝いらしい。」
 -- andaq bolsa men yanay! – dédi muxterbay étining chulwurini yighip tutup.
 「それなら私は帰ります!」とムフテルバイは馬の手綱を手繰(たぐり)り寄せた。
 -- öyge kirip qonup ketmemsiz, muxterbay?
 「家に入って泊まって行かないか、ムフテルバイ?」
 -- rehmet xelpitim, ghojamni mirabning öyidin tapay emise!
 「ありがとう先生、ゴジャとミラブの家で会います、じゃあ!」
73ページ下から9行目)

(注)bu turmushning rahet-halawitini emeldar, imtiyazliqlar körüp huzurlansa, uning xapiliq, japasini namrat, yawash bichariler tartidighan tengsizlikni bildüridu.  このことわざは生活の安楽は役人や特権のある者たちが享受し、生活の挫折や困難は貧乏人やおとなしく、不運な人たちが経験する不公平を示す。 ("uyghur xelq maqal-temsilliri izahliq lughiti" 2008年 新疆人民出版社より)

0 件のコメント:

コメントを投稿