2014年6月15日日曜日

母なるふるさと(3)



7ページ)
 -- néme deydu munu qashqaliq ! – dédi muxterbay birdinla xapa bolup, -- peyghembirimiz shundaq dégenma !
 「何を言うこのカシカリック!」とムフテルバイはいきなり怒って言った「預言者がそんなこと言ったのか!」
 -- kupurluq, -- dédi imam saqilini siypap, -- shek kelturush kupurluq bolidu …
 「罰(ばち)当たり」とイマムはあごひげをなでて言った「疑うことは涜神(とくしん)だ…」
 -- kupurluq dédingma ! – muxterbayning birdinla seprasi örlidi, -- sen qashqaliq némini biletting ?
 「罰当たりと言ったな!」ムフテルバイはいきなり怒りだして「カシカリックのお前に何が分かる?」
bizning öyge sheherning hemme bayliri, ni-ni ölimaliri chiqqan, paqlan yep, qimiz ichip aylap-aylap yatqan, biz alte oghul mektep yüzi körmigen bilen kattilarning geplirini, hetta hékimbeg ghojamning geplirinimu anglighan, lékinze itlar xet tonusun dégen gepni anglap baqmighan.
「おれたちの家に町の全ての金持ち、とても大勢の学者が来て、ラム肉を食って、馬乳酒を飲んで、何か月も何年も滞在した、おれたち6人兄弟は学校に行く機会はなかったが有名人たちの言葉を、はてはヘキムジャン・ゴジャの言葉だって聞いた、だが犬に文字を理解させるなんて話は聞いたことがないぞ。」
séningche〔原文méningcheだがそれでは意味が通らないので誤植と思われる〕, biz ittinmu töwenkenmiz-de, sanga oxshash bir sayaq kelgündige yunda bérip, ustixan tashlap bergendikin …
おまえから見れば、おれたちは犬よりも低いんだな、お前のような浮浪者が来た時には汚水をやって、骨を投げてやろう…」
 bégim, men gepni silige qaratmidim, özümche … --imam ghalildap ketti.
 「旦那(だんな)、私が言ったのはあなた様に向けてではなく、私が言いたいのは…」とイマムはおののいてしまった。
uning heywetlik saqili shundaq titridiki, mushu yézida ösüp, mushu yézida aqarghan bu dangliq saqalning bunchila titriginini hazirghiche héchkim körmigenidi.
彼の立派なあごひげが激しく震えたので、この村で育って、この村で年を取った人々はこの有名なあごひげがそれほど震えるのを今まで誰一人見たことがなかった。
– qoysanga, muxter huy ! – dédi bir déhqan bille ösken dostini eyiblep, -- démisimu nuridin bashqa sawatliq bolmisa bu mehellide.
 「やめとけよ、ムフテル、おい!」と一人の農民が一緒に育った友達を咎(とが)めた。
 -- bu tönggirekte dégine, bir mehmut chujangdin bashqa xet tonuydighinimiz yoq-de !
 「このあたりではね、ただ一人メフムト処長(しょちょう)の他に文字(もじ)の分かる人はおれたちの中にいないよ!」
 -- nurini chaqiringlar ! – dédi muxterbay achchiqidin birdinla yénip, -- bala yazsun, sen de imam, aghzing yügürük emesmu, beygige salghudek aghzing bar-de, qashqaliq !
 「ヌリを呼べ!」とムフテルバイがすぐに怒りが冷めて言った「あの子が書くから、お前が言えイマム、お前の口は良く回るじゃないか、競馬にでも出そうな口だぞ、カシカリック!」
 muxterbay shundaq, herqandaq majirani chaqchaqqa, hazini toygha aylandurushqa amraq.
 ムフテルバイはこのように、どんな口論(こうろん)も冗談(じょうだん)に、弔い事(とむらいごと)も祝い事(いわいごと)に変えてしまうことが好きだ。
 -- deydighanni oylap qoydum, -- dédi mira «qazi» sozup sözlep, -- bala yazidu, men dep bérimen.
 「言うことを考えておいた」とミラ「裁判官法官」がゆっくりと言って、「あの子が書いて、私が言ってやろう。」
 -- kimge yazimiz ?
 「誰に書こう?」
 köpchilik jimip qélishti.
 みんな黙ってしまった。
 -- shéng duben atimizgha yazimiz-de elwette, -- dédi chirayigha qan yügürüp, yüriki ornigha emdila chüshken mehelle imami.
 「盛〔=盛世才〕督弁様に書こうよ、もちろん」と顔に赤みがさして、気持ちが落ち着いたばかりのマハッラのイマムが言った。
 -- silige qoyup berse, qotandiki kalam qisir qaldi, qandaq qilimen depmu erz yazila, imam’axunum !
 「あなたの好きなようにさせたら、『家畜囲いの牛が子を産まなくなった、どうしたらいいか』という訴状さえ書くだろう、イマム・アフン!」
-- wexpe yerge suning béshi tegmidi dep mingbégige erz yazghan adem bu !
 「寄進地に水が最初に来ないと千戸長に訴状を書いたんだこの人は!」
-- poshkalning méyi chüchümeptu dep qasim tersaning üstidin ellikbéshigha shikayet sunghan …
 「ポシカルの油が精製されていないと怒りんぼのカシムを五十戸長に訴えた…」
-- ishtanbéghi qéchip ketse mutiwellini chaqirip …
 「ズボンの紐(ひも)が逃げて〔=紐を通す穴に隠れて〕しまったら出納係管財人〕を呼んで…」
 --saqili qichishsa pitning üstidin hökümetke erz ! … ha-ha-ha…ha-ha…
 「あごが痒(かゆ)かったらシラミを政府に告訴!…ハハハ、ハハ…」
 oghrining wehimisi, ulugh’axunning yighisi, hépizixanning nalisi hesh-pesh dégüche kishilerning yadidin kötürüldi, ular goya bu yerde héch ish bolmighandek qaqaqliship külüshke bashlidi.
 泥棒の騒ぎ、ウルグ・アフンの悲嘆(ひたん)、ヘピゼハンの溜息(ためいき)、それらがたちまち人々の心から消えた。彼らはまるでこの場所で全く事件が無かったかのようにハハハと大笑いし始めた。
mundaq sorungha xojayinliq qilishqa adetlengen muxterbay qapqara, yirik saqalliri arisidiki ap’aq chishlirini yaltiritip téliqip külüp, ademlerni chaqchaqqa küshkürtetti.
こんな時に采配を振るう癖があるムフテルバイは、真っ黒な硬いあごひげの間の真っ白な歯を光らせて笑いで息(いき)を詰(つ)まらせつつ、人々を冗談に駆り立てたのだった。
 -- he, qéni réhim toghay, sayra !
 「おい、ほらヒバリ〔ヒバリは声が良くて歌がうまい〕のレヒム、しゃべれ!」
 -- musa qagha, gep qil.
 「カラスのムーサ、話せ。」
 -- hemra toqum, jimip qaldingghu?
 「鞍のヘムラ、黙っているのか?」
 -- sultan palas, nadir boynaq, tursun qanjuq … ha-ha-ha …
 「敷物のスルタン、子犬のナディル、雌犬のトルスン…ハハハ…」
 -- hay, hay, hay, muxterbay ukam, bügün haza, ukam, yérim haza !
 「おい、おい、おい、ムフテルバイ、今日は葬式〔不幸な出来事のたとえ〕だ、半ば葬式だぞ!」
ulugh’axunning on yil yighqan-tügkini biraqla oghrilandi, yanchilar bizge kün bermeywatsa biz taranchilar pisent qilmay külüwérimizmu ?
「ウルグ・アフンが10年間のたくわえ全てを一挙に盗まれ、農奴たちがおれたちを苦しめるのに、おれたちタランチは不問に付して笑っているのか?」
yanchilarning üstidin erz yazayli. ene nurimu keldi, -- dédi mira «qazi» herbir sözni danimudane, salmaq sözlep.
「農奴たちを相手取って訴状を書こうじゃないか。ほら、ヌリも来た。」とミラ「裁判官法官」が全ての言葉を一つずつ、ゆっくりと言った。
 -- essalamu’eleykum ! – nuri qolini köksige qoyup, sel-pel égilip salam berdi.
 「あなた方に平安あれ!」とヌリが胸に手を当てて、すこし頭を下げてあいさつした。
 -- we’eleykum essalam, waberketehu ! – imam ornidin yérim qozghaldi.
 「あなたにも平安あれ、疫病が去りますように!」とイマムが席から腰を浮かせた。
 -- we’eleykum, kel, balam ! – dédi mira qazimu midirlap qoyup, -- pah, ya’alla qazaren …
 「あなたにも…、来い、坊主!」とミラ裁判官法官もちょっと腰を浮かせて「ほう、アッラーのおぼしめしか…」
 -- keldingmu, he, borigha chiq ! – dédi muxterbay östeng boyidiki yazliq chayxanining supisigha sélinghan bora üstige badashqan qurushqan mehelle chonglirining qatarini sheret qilip, -- yaxshi oqupsen-he, baldur chiqqan qulaqtin kéyin chiqqan münggüz ötüp kétiptu dégen mushu-de !
 「来たか、ほら、葦茣蓙(あしござ)に上がれ!」とムフテルバイが小川に面した夏の茶飲み場の広縁(ひろえん)に敷かれた葦茣蓙の上に胡坐(あぐら)をかいているマハッラの大人(おとな)たちの列を指(さ)し示(しめ)して言った「良く勉強したそうじゃないか、後から出た角(つの)は先に出た耳を追い抜くというのはこのことだ!」
 qisqa yenglik aq könglek, tasma pota ötküzülgen kök shim, kök shepke kiygen, putlirighimu yéngi sendel kiyiwalghan zilwa boy, aq yüz, qara köz, qara qash, on töt-on besh yashlardiki tolimu chirayliq bu baligha hemmila ademning hewisi keldi.
 短い袖の白いシャツ、ベルトが通された青いズボン、青い帽子を身に着(つ)けた、足にまで新しいサンダルを履(は)いた細身(ほそみ)で、色白、黒い瞳(ひとみ)、黒い眉(まゆ)、14-15歳の非常に美しいこの少年に全ての人の関心が集まった。
bundaq kiyimlermu, bundaq chiraymu bu mehellige yat, téxi uning salam qilishlirichu …
このような装い(よそおい)も、このような容貌(ようぼう)も、このマハッラにはなじみがない、その上彼のあいさつといったら…
9ページの中ほど)