2013年2月21日木曜日

石けん作り--ウイグルの工芸習慣



Sopunchiliq (Uyghur orp-adetliri, p.78)
石けん作り
 Uyghurlar arisida sopunchiliq kespi keng tarqalghan hem tereqqiy qilghan bolup, u en’eniwi soda tawarliridin biri.
 ウイグル人の間で石けん作りの仕事は広く広まり、また発達して、それは伝統的貿易〔コメント感謝〕商品の一つである。
 Uyghur sopunining xam eshyasi asasen chigirdek chiqmaydighan kala, öchke yéghidin ibaret.
 ウイグルの石けんの原料は基本的に油かすの出ない牛、ヤギのあぶらである。
Hünerwenler kespining pakliqi üchün gheyriy maylarni ishletmeydu.
職人たちは仕事の清潔のために別のあぶらは使わない。
Sopunning xuruchi shaxar ( köyük dégen yawa otni köydürüp teyyarlighan dashqal ) we haktin ibaret.
石けんの添加剤は灰(キョユクという野草を焼いて作った灰)と石灰である。
 Sopunchiliq saymanliri: qazan, chömüch we qélip.
 石けん作りの器具:丸底鍋、ひしゃく、型
 Yasash usuli: qazan üstige sighimchanliqini ashurush üchün idish qoyup etrapini lay bilen chaplaydu.
 作り方:丸底鍋の上に容量を増すためにかめを置いてその周囲を泥で貼り付ける。
Yüz jing mayda sopun yasash üchün ellik jing shaxar, töt jing hak teyyarlaydu.
100斤〔50㎏〕のあぶらで石けんを作るために50斤〔25㎏〕の灰、4斤〔2㎏〕の石灰を用意する。
Mayni qazangha sélip ot yéqip éritkendin kéyin, teyyarlanghan shaxar bilen hakni soqup bir qismini érigen may üstige salidu we muwapiq su quyup qaynitidu.
あぶらを丸底鍋に入れて火をつけて溶かしたら、用意された灰と石灰を粉にして一部を溶けたあぶらの上に入れて、適量の水を加えて沸かす。
Shaxar mayni téximu éritip may molékulilirini parchilaydu.
灰はあぶらをもっと溶かして、あぶらの分子を分割する。
Hak shaxarni éritish, mayni aqartish hem may danichilirini yighish rolini oynaydu.
石灰は灰を溶かすこと、あぶらを漂白すること、またあぶらの粒子を集める役割をする。
Shaxar érip qazan ichi bir xil patqaqqa aylinidu.
灰が溶けて鍋の中は一種の泥に変わる。
Qazandiki dughlar, may bezliri astigha olturup, may leyleydu.
丸底鍋中のおり、あぶらのかすは下に沈んで、あぶらは浮かぶ。
Bu chaghda mayni süzüwélip, qazandiki ghelde-gheshtilerni tazilap, shaxar, hak süyini yenggüshlep, mayni sélip yene qaynitidu.
この時あぶらを漉して、丸底鍋のかすを取り除いて、灰、石灰液を新しくして、あぶらを入れてまた沸かす。
Mushundaq qaynitish toqquz qétim dawam qilghanda, may qol bilen yimirilgende, qolgha chaplashmaydighan bolidu.
このように煮ることを9回続けると、あぶらが手でこねられたときに、手にくっつかなくなる。
Bu mayning pishqan, yeni özidiki barliq ré’aksiyilik maddilarni chiqirip tashlighan waqti bolidu.
このあぶらのできあがりとは、つまりそれ自体のすべての反応生成物を取り除いてしまったときである。
Shu chaghda qazanni tazilap, süzük su quyup yene bir qétim qaynitip, shaxar dughlirini tazilaydu.
その時、丸底鍋をきれいにして、浄水を注いでもう1回沸かして、灰のおりを取り除く。
Mubada shaxar chiqirilmisa, sopun ishlitilgende ré’aksiye béridu.
もし灰が取り除かれないと、石けんが使われるとき反応が起こる。
May tazilanghandin kéyin qayta éritip chömüch bilen ölchemlik qélipqa quyidu.
あぶらが浄化された後、再び溶かしてひしゃくで規格の型に注ぐ。
Qatqanda alidu.
固まったら取り出す。
 Uyghurlar qolda yasighan bundaq sopunni ezeldin xasiyetlik we shipaliq dep bilidu.
 ウイグル人は手作りのこのような石けんを昔から素晴らしくて病気に効くと信じている。
 Uyghur sopunining kir yuyushitiki alahidiliktin bashqa, yene doriliq xususiyetlirimu bar.
 ウイグルの石けんは汚れ物洗いの特徴とは別に、薬としての性質もある。
Uyghur xelqi qedimdin temretke, dagh, beden qétiship qasiraq baghlash, put-qol yérilish, hemel qilish-ichki ezalarni yuyush qatarliq késellerge bu sopunni dora ornida ishlitip kelgen.
ウイグル民族は昔から白癬、癜風、体が硬くなってうろこができること、手足のひび割れ、浣腸して中の器官を洗うことなど、病人にこの石けんを薬として用いてきた。
Uning yene bir alahidiliki, qanche kir yusingizmu qol yérilmaydu, eks tesir körsetmeydu.
そのもう一つの特性は、いくら汚れ物を洗っても手がひび割れせず、副作用が現れない。
Belki yüz, qol, bedenni yumran qilidu, térini parqiritidu.
むしろ顔、手、体を滑らかにし、皮膚を輝かせる。
Kirni aqartish nisbiti toqsan sekkiz pirsent etrapida bolidu.
汚れ物を漂白する割合は98パーセントぐらいある。
Méyitni yuyushqa hem bowaqni tunji qétim sugha salghanda mushu xil yerlik sopun ishlitilidu.
死体を洗うのにも赤ん坊を最初に湯に入れる時もこの地元の石けんが使われる。
Bu bir xil étiqad we adet tüside hazirghiche dawamliship kelmekte.
これは一種の信念と習慣の性質で今日まで続いて来ている。

2 件のコメント:

  1. soda tawar は、これで「商品」では。

    返信削除
    返信
    1. ご教示ありがとうございます。商業+製品ですね。

      削除