2013年2月11日月曜日

フェルト作り--ウイグルの工芸習慣



Kigizchiliq (Uyghur orp-adetliri, p.77)
フェルト作り
 Uyghur qol hünerwenchilikide kigizchilik alahide orunda turidu. Uyghur kigizchiliki türining köplüki, rengdarliqi bilen özige xas alahidilikke ige.
 ウイグルの手工芸の中でフェルト作りは特別な地位を占める。ウイグルのフェルト作りは種類の多さ、色彩の豊かさで独特の特徴がある。
 Uyghurlar yungning esli renggini asas, gül béshini qoshumche qilip xilmu xil kigiz étidu.
 ウイグル人は毛糸の本来の色を基本に、型染めを補助にして様々なフェルトを作る。
Aq yungda jaynamaz we güllük chuchiliq aq kigiz, qara yungda qara kigiz we her xil güllük kigiz, namatman, shirdaq qatarliqlarni yasaydu.
白い毛で礼拝用マットと花柄の飾り房の付いた白フェルト、黒い毛で黒フェルトと各種の花柄フェルト、ナマトマン〔?、辞書の語釈はフェルト職人〕、シルダク〔刺繍付きのフェルト〕などを作る。
 Kigizning matériyal: qoy yungi, öchke yungi, su, künjüre we her xil boyaqlardin ibaret.
 フェルトの材料:羊の毛、ヤギの毛、水、油粕と各種染料から成る。
 Saymanliri: chigh, sawaqsawagh, yung atidighan dukan, salghu, palas, arqan, süpürge, kaspining bilek we put küchi.
 用具:チグ〔ハヤガネ属の草本〕、サワグ〔毛をたたいてほぐす細い棒〕、毛たたきドゥカン、サルグ〔フェルト作りの道具の一種〕、パラス〔敷物〕、太いロープ、ほうき、職人の腕と足の力。
 Kigiz étish usuli: yung rengge boyiche tallinidu.
 フェルトの作り方:毛は色によって選ばれる。
Tallanghan yung yuyup qurutulidu.
選んだ毛は洗って干される。
Qurughan yungni sawaqsawagh bilen sawap yétildürüp yung atidighan dukan bilen atidu.
干した毛をサワグでたたいて膨らませて毛たたきドゥカンでたたく。
Uningdin kéyin teyyarlanghan chighni yerge yéyip chigh üstige étilghan yungni salghu bilen tekshi sélip, üstige künjüre chilanghan issiq su sépidu, chörisige chucha qoyidu.
そのあと、用意されたチグを地面に広げてチグの上にたたかれた毛をサルグで平らに敷いて、その上に油粕を浸した熱湯を振りかけて、その縁に飾り房をつける。
Üstige ikkinchi qewet yungni salghandin kéyin, yungni chigh arisigha élip tüteklep yögeydu.
その上に第二層の毛を敷いたら、毛をチグの間に運んで蒸して巻く。
Üstidin palas yögep aghamcha bilen téngip ikki kishi puti bilen tekshi tépip yumilitidu.
その上からパラスを巻いてロープで巻いて二人で足で一緒に蹴って転がす。
Yung kirishkendin kéyin yungni tetür örüp, téngip yene dumilitidu.
毛が締まったら、毛を裏返して、巻いてさらに転がす。
Bundaq dumilitish üch-töt qétim tekrarlanghanda yung pishidu.
このように転がすことを3~4回繰り返したら毛は仕上がる。
Andin, ikki kishi biliki bilen dumilitip silghaytip pishurulidu.
それから、二人が腕で転がしてなめらかに仕上げられる。
Kigiz teyyar bolghanda yéship qurutup bolghandin kéyin, süpürüp yawa qillarni tazilap, kigizning yüzini tekshileydu.
フェルトを用意したら伸ばして乾かしたあと、ブラシをかけて乱れた毛を取り除いて、フェルトの表面を滑らかにする。
 Gül bésish: gül üchün qaysi reng lazim bolsa, shu rengde boyalghan yungni kigiz qilip pishuruwalidu.
 型染め:模様のために必要な色があれば、その色に染められた毛をフェルトにして仕上げる。
Lazim bolghan nusxini oyup, kigiz yungi sélinip bolghandin kéyin nusxa ornigha qoyup kigiz bilen birlikte pishuridu.
必要なパターンを彫って、フェルトの毛が入れられたあと、パターンの代わりに置いてフェルトと一緒に仕上げる。
 Shirdaq kigizni aldi bilen pishuruwalidu.
 シルダクフェルトを最初に仕上げる。
Qoyulidighan gül nusxiliri teyyar bolghandin kéyin kigiz ustige tizip, qol bilen tekshi tikilidu.
置かれるパターンの用意ができたら、フェルトの上に並べて、手で平らに縫い合わせられる。
Shirdaq adettiki kigizlerge qarighanda hem qélin, hem chidamliq bolidu.
シルダクは普通のフェルトと比べると厚く、丈夫である。

0 件のコメント:

コメントを投稿